Bayram Sohbetleri-3 Barınmak 1.nci bölüm

   

  Barınmak.

  Köpeğin kulübesi, kuşun -karıncanın yuvası, bazı vahşi hayvanların ini, ağaç kovuğu veya kütüğü gibi barınacak yerleri olmadan hayatlarını idame ettiremezlerse teknelerimiz (dolayısıyla denizciliğimiz)  de barınacak bir yer bulamazlarsa hayatlarını idame ettiremezler.

   Deniz ticaret filosu, donanma ve spor amaçlı (kürek ve yelken kulüpleri ki onların da onlarca sorunu olduğunu biliyorum) tekneler hariç olmak üzere, mevcut tekne sayıları ve bağlanma kapasitelerini hatırlamadan önce hangi tür tekneler nerelere bağlanırlar sorusunun yanıtını beraberce inceleyelim.

   Donanmanın gemileri TSK nın bünyesinde kendi üs lerinde , Ticari filo liman veya liman başkanlıklarınca onlara gösterilen sahalarda , Balıkçı tekneleri balıkçı barınaklarında, Özel (amatör) tekneler ise marina veya adına yat limanı dediğimiz yerlerde barınırlar.

  Teknelerimizin ve teknemizle birlikte bizim, en temel ihtiyaçlardan biri olan barınma sorununa mevcut tekne sayılarımız ve mevcut barınabilecek kapasitelerine bakarsak. 2014 verilerine göre marina ve yat limanlarının bağlanma kapasitesi  17500 tekne, balıkçı barınaklarının da 30000 tekne kapasitesinde dir. Tekne sayılarımız ise 18bin adedi balıkçı 46-47 bin i de özel (amatör) olmak üzere toplamda yaklaşık 65 bin teknedir.

   Bir de değişik nedenlerle yabancı bayraklı tekne sahibi olan, T.C vatandaşların tekneleri kaç tanedir? Şu anda yaklaşık 15000 tekne olduğu rivayet edilmektedir. Rivayettir çünkü liman başkanlıklarında bununla ilgili bir kayıt yoktur. Bunlara  transitlog sayısından ulaşılabilinir ama ne derece takip edilmektedir bilmiyorum.  Bu tekneler de normal olarak marinalara bağlanmaktadır. Yabancı bayrak taşıyan teknelerin balıkçı barınakları mücbir sebepler dışında konaklamaları yasak olmasına rağmen, bazı balıkçı barınaklarında rastlamanız olası dır.

   Marinalar Turizm bakanlığına bağlıdırlar. Turizm bakanlığı deniz turizmi hedeflerinde  müşteri gurubunu  Akdeniz çanağında gezen yatlar olarak belirtmektedir. Marinalarımızda Akdeniz de gezen gerçek (sanırım gerçekten kastım anlaşılmıştır) yabancı tekneler yerine, T.C vatandaşlarının sahip olduğu tekneler çoğunlukla barınmaktadır. Taşıdıkları bayrak nedeniyle Yabancı turist sayılırlar ama döviz girdisi sağlamazlar.

   Neticede  marinalarda barınan teknelerin en az %60 ı bazı marinalarda % 90 ı yabancı ülkelerin bayraklarını taşır. (isterseniz bir marinaya gidip sayabilirsiniz) Bu anlamda Marinalar ve Turizm Bakanlığı belirttiği hedeflere ulaşmış gibi görülmektedir. Türk bayraklı teknelere Marinalardaki toplam yaklaşık 17.500 kapasitesinin sadece 2.500 ü bilemediniz 3.000 teknelik bölümü kalır. Buda benim sık sık bahsettiğim %5 e tekabül eder. Geride kalan %95 i yani 46000*%95=43 bin Türk bayraklı tekneyi nereye, hangi kütüğe bağlayacağız.

   T.C vatandaşlarının (yabancı ülkede şirket kurarak veya bir yabancıya yüzde 1, binde 1 hisse vererek veya başka yollarla)  sahip oldukları yabancı bayraklı tekne sayısı 15.000 adet yoktur diye bazı itirazlar duyar gibiyim. Fazla değil sadece İstanbul veya Güney Egedeki 3 marinaya gidin (güvenliği aşıp nasıl içeriye girersiniz bilmiyorum) sadece kıçlarında Dalewere yazan Amerikan bayraklı tekneleri saysanız bile elde ettiğiniz tekne sayısını toplam 49 marinamız olduğunu düşünerek  küçük bir hesap yapın yeter.

   Aklıma gelmişken bir çelişkiden bahsetmek isterim. Bugün çat kapı bir marinaya karadan yani kapısından girip deniz kıyısına gitmek isterseniz, görevliler sizi durdururlar.  Anayasa ve kıyı ile ilgili kanunlar vatandaşın denize ve kıyıya ulaşması hiçbir şekilde engellenemez derken; Turizm bakanlığı Marina işletme yönetmeliğinde marina etrafının 1.80 metre yüksekliğinde tel örgü ile çevrilmesi gerektiğini söyler ve bunu yapmayan marinaya işletme izni vermez. Bu marina işletmecisinin de işine gelebilir. Kıyı kanunu Türkiye Cumhuriyeti nin Marina işletme yönetmeliği başka ülkenin kuralı mıdır? Nerede kaldı kanuna uymayan tüzük yönetmelik olamaz kuralı.

   Marina ve yat limanı olarak adlandırılan tesisler hakkında daha çok konuşulacak şeyler olmasına rağmen burada keserek, barınamayan,barınma hakkı adeta gasp edilerek neredeyse denize çıkmasının engellendiği  %95 e tekabul eden şimdilik yaklaşık 40 bin adet olan Türk bayraklı özel(amatör) teknelerin durumuna. Balıkçı Barınakları yönetmeliğinde değişiklik yapılmasaydı sokakta kalmışlardı. Ya da sorun gündeme gelerek belki gerçek çözüm yolları aranıyor olurdu.

  Biz yarın da balıkçı barınaklarının durumuna kısaca göz atalım. Ne dersiniz?

  Sevgiyle kalın

  İsmail Oruç (Acemi Amatör Denizci)

Not: kapasite ve tekne sayılarını değişik platformlarda paylaştım. (Ör: www.ismailoruc.org ) ancak talep halinde isteyene rapor veya ulaşabileceğiniz linkleri mail olarak yollayabilirim.