Bayram Sohbetleri- 4 Barınmak Ama Nerede?(Balıkçı Barınakları)

Balıkçı Barınakları    

Balıkçı Barınakları münhasıran balıkçılık işiyle iştigal edenlerin, barınma, ürün yükleme ve boşaltma,bakım onarım gibi işlerini yapmaları ve mesleklerini icra ederken kullandıkları malzeme alet ve techizatı koruma ları için yapılmış kıyı yapılarıdır. Hülasa özel tekneler için yapılmamıştır. Bu nedenle yapımlarından sonra il tarım hayvancılık müdürlüğü kontrolüne verilir ve genelikle yöresel su ürünleri kooperatifleri tarafından işletilir. ( Bazen de belediyeler çöker. Bu konuya ayrıca değineceğiz.)  Özel (amatör) teknelerin Balıkçı barınaklarında hiçbir şekilde hiçbir hakkı yoktur. Bu iyice bellene…

  Bazı denizci dostlarımız, tamamen iyi niyetlerinden, belki de marina da barınmamız gerekirken barınacak marina bulamamanın verdiği hüzünden, keşke burası marina olaydı diye hayıflanarak balıkçı Barınaklarına Marina demektedir. Marina ve yat limanları listesini turizm bakanlığı ve ulaştırma bakanlığı web sitelerinden bulabilirsiniz. O listede olmayanlar balıkçı barınağı veya barınma yeridir  ve balıkçılara aittir. Buralara Marina veya yat limanı yakıştırması bence doğru ve uygun değildir.

   Balıkçı barınaklarının eski yönetmeliğinde özel teknelerin mücbir sebepler dışında barınması olanaksız iken, yönetmelikte yapılan değişiklikle özel teknelerin balıkçıların kullanımından sonra boş yer kalırsa bağlanma ve barınmaları imkanı verilmiştir. Bu barınağı işleten kooperatifleri de maddi olarak rahatlatmıştır. Balıkçı tekneleri sadece kendi bağlı bulundukları liman sınırında avlanmazlar. Doğal olarak balık neredeyse balıkçı oraya intikal etmek zorundadır.(liman başkanlığına bildirerek) Bir gün 20 balıkçı teknesinin olduğu barınağa ertesi, gün 100 balıkçı teknesi gelebilir. Bu nedenledir ki balıkçı barınağını işleten kooperatifler üç aydan fazla özel teknelerle sözleşme yapmazlar. Öncelik doğal olarak balıkçınındır. Yani önce balıkçı teknesi bağlanacak, boşta yer kalırsa biz, sokakta kalmış özel (amatör)tekneler bağlanacak ki önceliğin balıkçıda olması çok doğrudur.

  Balıkçı barınaklarındaki balıkçı tekneleri veya özel tekneler için bağlanma ve hizmet fiyatları serbest piyasa kurallarına göre değil, Tarım il müdürlükleri tarafından belirlenir. Balıkçılar için ayrı Özel tekneler için boylarına ve kalma sürelerine göre ayrı fiyat tarifesi vardır. Genel olarak balıkçılardan, özellikle o kooperatifin üyesi balıkçılardan bu ücretleri almak neredeyse imkansız denecek kadar zordur. Yönetim olarak baskı yaparsan bir sonraki seçimde karşılığını mutlaka görürsünüz…

  Eğer Su Ürünleri kooperatifleri iyi işletilmezse bir süre sonra maddi sıkıntıya düşer, milli emlak kurumu ve diğer kurumlara kirasını ve diğer ödemelerini yapamaz. Belli bir süre sonra da borçlarını ödemediğinden tekrar kiralama ihalesine giremez. Eğer barınak özel teknelerin bağlanması yönünden müsait ve o barınağa talep varsa hemen yörenin belediyesi ihaleye girer veya kurumlararası yapılan bir sözleşmeyle ve çoğunlukla kira değil kesin devir şeklinde barınağa çöker. Ne olacak belediye, neticede resmi bir kurum , daha iyi işletir ve hizmet sunar diye düşünürken; balıkçıya küçük bir yer ayırır, sonrasında bir encümen kararıyla bazen marina fiyatları dahi aşan bir bağlanma fiyat tarifesi hazırlar. Orada bağlı özel tekne sahipleri de yeni bağlama fiyatlarını görünce ağlamaya başlar.

  Bu nedenle Su ürünleri kooperatifleri mutlaka yaşatılmalı ve desteklenmelidir, derken kooperatif bütçelerine ve yönetimine de göz atmakta fayda var diye düşünüyorum. Bunu bir örnekle açıklamaya çalışacağım. Bir kooperatif düşünelim. Bütçesi yıllık 100.000 Tl olsun. Bu bütçeyle korunan su alanının ve rıhtımın kirasını, elektiriğini, vergisini, gayrısafi hasılanın %10 u tutarında haracını, varsa elemanın maaşını ödeyecektir. Aslında tarım bakanlığı tarifesini uygulasa bütçeyi denk getirebilir ama hep daha yüksek para talep eder. Çünkü balıkçısından tahsilat yapmak zordur, bağlanan tekneler içinde tanıdık, hısım, arkadaş tekneleri vardır, onlardan da pek bir şey alamaz, dolayısıyla gene vur abalıya. 

100.000 tl bütçe yapan kooperatifin kiraladığı barınak en iyi ihtimalle 200-250 tekne kapasitelidir. Bu kapasitenin yarısını özel tekne bağlanmasına ayırsa maksimum yıllık talep edilecek tarife dışı ücret ne olmalıdır ortadadır. Bu fiyat ta kesinlikle uç ve fahiş bir fiyattır. Bazen bu fiyatın abartıldığına, çok enderde olsa kötü niyete de rastlamak mümkündür. Onun için ödediğiniz her kuruş için mutlaka fatura veya resmi makbuz alınız veya uzun süre bağlanıyorsanız kooperatifin banka hesabına havale yapınız. (kesilen faturalarda bağlanma ücreti yazmayıp hizmet bedeli veya bağış yazılmasını şimdilik göz ardı edebiliriz.)

  Balıkçı barınaklarının fiyatlarını il tarım müdürlükleri belirler demiştik. Genel olarak o ildeki tüm barınaklar için aynı tarife çıkar.  Hiçbir hizmet vermeyen kooperatif te hizmet veren kooperatif te yasal olarak aynı ücreti talep etmek zorundadır. Bu kesinlikle çok yanlış bir uygulamadır. Aydınlatma direklerindeki lambaları dahi yanmayan bir barınakla, en azından rıhtım aydınlatması ve suyu olan, güvenlik elemanı çalıştıran barınağın fiyatları aynı olmamalıdır. Tabi ki abartılmış fahiş bir fiyatta olmamalıdır.

  Buraya kadar işin kanuni yönü ağır basan sohbete daldık. Şimdi bir realiteye değinelim. Bazı barınaklarda özellikle turizm bölgeleri ve yoğun yerlerde balıkçı barınağı yönetimi sizden yüksek bir meblağ talep ettiğinde tarifeye göre ödeme yaparım deme hakkınız vardır. Bu hakkınızı kullanmaya yeltendiğinizde en iyi ihtimalle size yer yok kusura bakma diyeceklerdir. Bir yere bağlanmış bile olsanız oraya hemen bir balıkçı teknesi balıktan dönerek gelir. Tüm bu sıkıntılar karşılıklı iyi niyet ve güzel iletişimle genelde çözüme ulaşabilir.

  Unutmayalım Balıkçı Barınakları özel tekne sahibi amatör denizcilerin değildir.

  Ne yapacağız,nereye bağlanacağız ve sığınacağız? Vah halimize diye dövünmek yerine çözüm için çalışmalıyız.

  Neler yapılabilir? yarın da buna bir göz atalım ve bayram sohbetlerini sonlandırarak Devekuşu nun kıyı kıyı Türkiye gezisine devam edelim.

  Sevgiyle Kalın

  İsmail Oruç (Acemi Amatör Denizci)